Het winterklaar maken van je tuin kan elk jaar weer als een verplichting voelen. Persoonlijk vind ik het niet de leukste bezigheid maar ik ben altijd blij als ik het eenmaal gedaan heb en het geeft me een voldaan gevoel. In deze blog bespreken we waar je allemaal rekening mee moet houden als je met deze klus aan de slag gaat. Hopelijk zodat jij niets over het hoofd ziet. Het zou namelijk behoorlijk zonde zijn als er bijvoorbeeld planten kapot gaan door de vorst, tuinmeubelen beschadigen of dat je buitenkraan kapot vriest.
In de meeste gevallen is de tuin winterklaar maken niet heel veel werk. Factoren als een grote tuin of bijvoorbeeld een vijver in de tuin hebben invloed op hoeveel tijd alles in beslag gaat nemen.
Houdt bij het winterklaar maken van je tuin rekening met de volgende onderdelen:
Indien je meer wil weten over de bovengenoemde punten raden we je aan om verder te lezen. Voordat je begint met de tuin winterklaar maken kan je bovengenoemde onderdelen, indien van toepassing toevoegen aan je checklist. Zo weet je wat je toe doen staat, kan je een inschatting maken per onderdeel hoeveel tijd het in beslag gaat nemen, kom je erachter of je misschien nog materialen moet aanschaffen en is de kans kleiner dat je dingen over het hoofd ziet.
Voordat je begint met alle taken wil je natuurlijk eerst weten wanneer je het beste kan beginnen. De meeste mensen maken hun tuin winterklaar in de maand oktober. De gemiddelde temperatuur in de maand oktober ligt rond de 11°C. Voor de meeste mensen is dit een erg aangename temperatuur om in de tuin te werken. Het aantal zonuren ligt op ongeveer 110 uur wat betekent dat je ook nog wat zonnestralen meepakt tijdens je bezigheden. Het verschilt van dag tot dag of het regent en hoeveel het regent. De kans is echter zeer aanwezig dat je in de maand oktober niet nat hoeft te worden tijdens je werk.
De maand oktober wordt ook gekozen omdat de grond (meestal) nog niet heel hard is. Wanneer het gaat vriezen wordt de grond steviger en zullen bepaalde klussen zwaarder worden. Denk bijvoorbeeld aan het verwijderen van oude planten, de tuin omspitten en
Door klimaatveranderingen wordt het ook in Nederland steeds warmer én blijft het langer warm. Hierdoor kan je meestal in de eerste twee weken van november je tuin ook nog winterklaar maken. Het voordeel is dat in de tweede week van november alle bladeren van de bomen zijn. Wanneer je in oktober de bladeren veegt bestaat de kans dat je dit een aantal dagen of weken later nogmaals moet doen.
Het verschilt per plant wat je ermee moet doen tijdens de koude wintermaanden. Aan sommige planten heb je geen omkijken en sommige moet je juist binnen op een plek zetten om ze te beschermen.
Planten verwijderen
In de maanden oktober en november zijn veel planten uitgebloeid. Verwijder deze planten zodat je in het voorjaar hier weer nieuwe planten kan plaatsen.
Planten snoeien
Een groot deel van de planten kunnen gesnoeid worden zolang het niet vriest. Extra makkelijk is het snoeien als er geen bladeren meer aan de takken zitten. Een druif, walnoot, berk, kastanje of esdoorn snoei je als ze nog blad hebben. Snoei ze nog voor de kerst om ‘bloeden’ in de snoeiwonden te voorkomen.
Planten beschermen
Wanneer je planten in een pot hebt staan die niet winterhard zijn kun je deze in je schuur, garage of tuinhuisje zetten. Je kan ze voor de zekerheid inpakken met bijvoorbeeld noppenfolie.
Heb je deze ruimte niet of staat de plant in een border of bak dan zul je de plant goed moeten inpakken. Je kunt de plant inpakken met noppenfolie, een jute zak of vliesdoek. Je kan ook als extra bescherming stro of andere bodembedekking rondom de steel van de plant strooien als extra isolatie.
Er bestaan ook speciale beschermhoezen voor bijvoorbeeld olijf- en vijgenbomen. De hoezen zijn voorzien van een thermolaag om te voorkomen dat de plant bevriest.
Bloembollen
De maanden oktober en november zijn ideaal om bloembollen in de grond te plaatsen. In december is het wellicht ook nog mogelijk, zolang het maar niet vriest.
Het scheelt dat in de wintermaanden je gazon weinig aandacht nodig heeft. Zorg er dus voor dat je in oktober/november je gazon winterklaar maakt zodat je er in het voorjaar weer volop van kan genieten.
Verwijderen van bladeren en mos
Zorg er vooral voor dat je gazon niet helemaal vol ligt met bladeren. Als het te vol ligt krijg je gazon geen zuurstof meer en kan het verstikken. Als er een aantal bladeren blijven liggen is dit helemaal niet erg.
Wanneer er te veel mos op je gazon groeit bestaat de kans dat je gazon minder zuurstof en licht krijgt. Het gevolg hiervan is water minder goed naar de wortels trekt. Je kunt het mos het beste verwijderen met een verticuteermachine, wanneer je deze niet hebt kan je het wegsteken met handschoffel of handharkje.
Het gazon maaien
Je zult merken dat als het kouder begint te worden je gras minder hard groeit. Als het gras eenmaal gestopt is met groeien kan je het nog eenmaal groeien. Zorg dat je het gras niet te kort maait (tussen de 3 en 5cm). Wanneer je het gras korter maait is het gras minder goed bestand tegen de kou.
Het gazon bemesten
Om je gazon wat extra kracht te geven voor de winter kan je ervoor kiezen om het nog een keer te bemesten. Je hebt hiervoor speciaal organisch najaarsmest gebruiken waarin een hoog kalium gehalte zit. Kalium zorgt ervoor dat je gazon goed bestand blijft tegen vorst. Door de voeding in najaarsmest is de kans kleiner dat er mos en onkruid gaat groeien in je gazon én is de kans kleiner dat het gazon ziek wordt.
Kalk strooien
Meer vocht, minder zonuren en kortere dagen zorgen dat mos sneller de kans krijgt om te groeien in je gazon. Om mosgroei te beperken kan je kalk over je gazon strooien. Door kalk te strooien stijgt de pH-waarde in de grond met als gevolg dat het gazon voedingsstoffen beter opnemen. Hoe beter je gazon voedingsstoffen kan opnemen hoe minder kans dat er mos groeit.
De ideale pH-waarde van je gazon ligt tussen de 5,5 en 6,5. Je kunt de waarde meten meten met een speciale pH-meter.
Als je een vijver in de tuin hebt zul je deze ook winterklaar moeten maken. Het voordeel is dat wanneer je dit goed doet hier in het voorjaar veel profijt van zal hebben. Tevens hoef je niet veel meer naar je vijver om te kijken in de winter als je deze klus goed uitvoert.
Het is belangrijk dat je in de maand oktober of november de vijver klaar maakt voor de winter. Als het kouder wordt gaan de vissen in rustmodus waardoor ze bijna niets meer uitvoeren. Wanneer je dan aan de slag gaat met je vijver verstoor je ze in hun rustmodus en bestaat de kans dat ze het voorjaar niet halen.
Niet alleen de vissen moeten goed de winter doorkomen. De planten in je vijver wil je (waarschijnlijk) het liefst behouden zodat je er in het voorjaar weer van kan genieten.
De vijver schoonmaken
Zorg er eerst voor dat je bladeren die van de bomen zijn gevallen uit je vijver vist. Ze kunnen op het water drijven of al naar de bodem zijn gezonken. Bladeren die in het water liggen gaan rotten en verslechteren de kwaliteit van je water. Dit houdt onder andere in dat het water zuurder wordt.
Het waterkwaliteit op orde krijgen
De kwaliteit van het water heeft grote invloed op alles wat leeft in de vijver. In de wintermaanden loopt de hardheid van je water altijd meer terug dan in andere maanden. In de herfst en winter valt er namelijk meer zachte regen en je vijverplanten zijn juist gebaat bij hard water. Zorg ervoor dat de hardheid van je water rond op 10 zit voor de winter aanbreekt. Bij tuincentra en online tuinwinkels zijn meetsets te koop waarmee je de kwaliteit van het water kan meten. Is je waterkwaliteit niet op orde? Ga er dan snel mee aan de slag.
De vissen
Een ondiepe vijver kan in strenge wintermaanden resulteren in vissen die dood vriezen. Een vijver moet minimaal 1,5 meter diep zijn als je wat grotere vissen in je vijver hebt. Kleinere vissen zoals de goudvis hebben genoeg aan een diepte van 1 meter. Ben je er niet helemaal zeker van? Laat je dan informeren bij jouw tuincentra in de buurt.
In het najaar kun je het beste de vissen najaars voer geven. Op den duur zul je merken dat de vissen steeds minder eten en uiteindelijk niets meer zullen eten. Dit komt omdat ze dan in rustmodus zitten en zo min mogelijk energie willen verbruiken. Als de temperatuur van het water onder de 6 graden komt stoppen de vissen helemaal met eten. Blijf je toch voeren dan bestaat de kans dat er meer algen in je water komen.
Apparatuur in de vijver
De twee belangrijkste stukken techniek in je vijver zijn de filter en de pomp.
Waterfilter
Laat de filter ook in de wintermaanden aan staan en maak deze niet schoon. In het filter zitten namelijk allemaal goede bacteriën die de waterkwaliteit op orde houden
Waterpomp
In een ondiepe vijver kan je het beste de waterpomp tijdens de wintermaanden uit de vijver houden. Wanneer het goed vriest kan de waterpomp in een ondiepe vijver namelijk kapot vriezen. In een diepe vijver kan je de waterpomp gewoon laten zitten.
Ijs op je vijver
Het komt steeds minder vaak voor in Nederland maar in de winter wil de vijver nog wel eens dichtvriezen. Zorg ervoor dat de vijver niet langer dan een week dichtgevroren is. Wanneer het langer dicht zit kunnen er schadelijke gasvormingen plaatsvinden wat slecht is voor de vissen en de waterplanten.
Zorg ervoor dat er geen bladeren blijven liggen op je terras, paden of andere bestrating. Wanneer bladeren gaan rotten en gedurende een langere periode blijven liggen kunnen deze hardnekkige vlekken veroorzaken. Het verwijderen van deze vlekken kan een behoorlijke klus zijn en in sommige gevallen krijg je deze er nooit meer uit.
Strooizout
Wanneer het gladder wordt moet je oppassen met strooizout. Het zout is namelijk erg agressief en kan je bestrating doen aantasten.
In de herfst en winter zijn de dagen korter, valt er meer regen en schijnt de zon behoorlijk minder. Het gevolg hiervan is dat er groene aanslag op je bestrating komt. Gelukkig zijn er steensoorten waar dit tot een minimum blijft. Je leest hier meer over in onze blog Welke onderhoudsvrije tuintegels zijn er?
Veel mensen maken gebruik van houten tuinmeubels. Denk aan bankjes, een grote tafel en natuurlijk tuinstoelen. Door verschillende weersfactoren kan het hout snel beschadigen. Vooral als het eerst regent en daarna gaat vriezen kan hout gaan scheuren. Het is daarom belangrijk dat je in de winter je tuinmeubels goed inpakt. Een zeil of beschermhoes is vaak al voldoende om de tuinmeubels te beschermen. Nog beter is natuurlijk als je de tuinmeubels binnen zet.
Tuinmeubels van kunststof en plastic daarentegen kunnen wel tegen een stootje. Ze zullen niet snel kapot gaan van de weerselementen. Wel kunnen ze dusdanig vies worden dat het later erg lastig is om ze nog schoon te krijgen. Vooral bij witte tuinmeubelen zul je merken dat hier groene aanslag op kan verschijnen. Dit voorkom je door de meubels binnen te zetten of om ze in te pakken met een meubelhoes of zeil.
Tuin- en sierkussens kun je het beste binnen op een droge plek bewaren tijdens de winter. Wanneer je dit niet doet zullen ze hoogstwaarschijnlijk de winter niet overleven. Wil je meer weten over hoe je het beste je tuin- en sierkussens kunt opbergen? Lees dan eens onze blog Hoe kan ik het beste mijn tuinkussens opbergen?
Een groot voordeel van als het weer kouder begint te worden is dat je even van de muggen af bent. Naast dat je hier minder last van hebt verandert er veel voor dieren en insecten als het winter wordt. Factoren als temperatuur, wind, regen en voedsel hebben invloed op het gedrag en de bezigheden van de dieren. Bij het winterklaar maken van je tuin kun je de dieren een handje helpen de winter door te komen.
Vogels
Vogels zorgen dat ze zich goed vetmesten voor de winter echt begint. Door een dikkere vacht zijn ze beter bestand tegen de koude temperaturen. Veel vogels moeten goed op temperatuur blijven om te kunnen overleven. Wanneer ze veelvuldig op zoek moeten gaan naar voedsel kost dit veel energie. Hierdoor vallen ze af en krijgen ze het eerder koud. Je kunt daarom als je de tuin winterklaar gaat maken vetbollen ophangen. Vogels hoeven hierdoor minder inspanning te leveren om aan voedsel te komen.
Heb je een of meerdere vogelhuisjes en zijn ze ook daadwerkelijk gebruikt? Maak ze dan schoon. Wanneer je een oud nestje laat zitten is de kans groot dat vogels geen gebruik meer maken van het vogelhuisje. Een schoon vogelhuisje wordt ook gebruikt door vogels als ze opzoek zijn naar beschutting tegen het weer of als er gevaar is.
Huisdieren
In de maand september/oktober begint een konijn dat in de tuin staat met het aanmaken van zijn wintervacht. Konijnen kunnen echter slecht tegen warmte verschillen. Als je jouw konijn in oktober pas naar binnen doet zal hij daar last van hebben aangezien het binnen veel warmer is. We zijn zeker geen expert op dit gebied dus als je hier verder vragen over hebt kun je het beste even contact opnemen met de dierenarts.
Bij een strenge winter met veel vorst kunnen de buitenkraan en bewateringsystemen beschadigdraken als er water in blijft zitten. Hieronder lees je hoe je de buitenkraan en een bewateringsysteem leeg kan laten lopen.
Buitenkraan leeg laten lopen
Het laten leeglopen van de buitenkraan is een geen moeilijk klusje:
Heb je geen afsluitkraan dan kan je er ook voor kiezen om de buitenkraan in te pakken met bijvoorbeeld noppenfolie om te voorkomen dat deze bevriest. Er zijn zelfs speciale bescherm modules gemaakt die je om je kraan kunt zetten.
Heeft jouw tuin een bewateringsysteem dan moet je deze ook winterklaar maken. Wanneer je dit niet doet kan het zijn dat je leidingen kapot vriezen. Het bewateringsysteem kan je op twee verschillende manieren leeg laten lopen.
Zonder compressor
Bij een systeem met afdruipventiel moet je allereerst de kraan dichtdraaien zodat het water uit de leiding loopt. Draai vervolgens de afsluiters open. Plaats daarna de kogelkraan op de verdeelunit en zet de ontluchtingskraan op de hoofdkraan open. Hierna schakel je de beregeningscomputer uit. Tot slot is het verstandig om alle openingen af te sluiten. Hiermee voorkom je namelijk dat er vuil in je leiding komt.
Met compressor
Als je een compressor hebt moet je allereerst met het juiste koppelstuk je compressor aansluiten op het beregeningssysteem. Begin met een luchtcompressor altijd met een lage druk (tussen de 0,5 en 1 bar). Als niet al het water eruit loopt kan je de druk opvoeren. Voer de druk echter nooit op boven de 3 bar. Draai de hoofdkraan dicht zodat er geen druk meer staat op het systeem. Open één van de afsluiters en breng vervolgens geleidelijk de druk op. Verhoog eventueel de druk als het water er niet goed uitloopt (tot max 3 bar). Herhaal deze stap voor alle leidingen/delen in je tuin. Blaas daarna de leiding door naar hoofdkraan of waterpomp. Sluit tot slot alle afsluiting af om te voorkomen dat er vuil in je leiding komt
De meningen zijn verdeeld over wat te doen met een composthoop als de winter aanbreekt. Sommige mensen kiezen ervoor om de composthoop volledig weg te doen en in het voorjaar opnieuw te beginnen.
Wanneer je composthoop niet in een ton of compostvat zit wordt je composthoop blootgesteld aan alle weerselementen tijdens de winter. Normaliter blijft een composthoop zelf warmte genereren door het rottingsproces Wanneer het veel vriest kan de kern van de composthoop koud worden waardoor het composterende proces stoppen.
Op verschillende manieren kun je de composthoop beschermen tegen de kou:
Karton
Bewaar oude kartonnen dozen en leg deze over je composthoop heen.
Oude bladeren
Bewaar de bladeren die in je tuin terecht komen en strooi deze over je composthoop.
Oud tapijt
Indien je een oud tapijt hebt kan je deze over de composthoop leggen. Zo is je composthoop zowel bestand tegen de kou als de regen.
Houtsnippers
Bij tuincentra kan je houtsnippers kopen en over je composthoop strooien. Het nadeel is wel dat je dit geld gaat kosten.
Plastic zeil of afdak
Dit werkt voornamelijk tegen de regen en minder tegen de kou. Als je composthoop droog blijft bestaat de kans dat de kern warm blijft.
Bij vele schiet het er vaak bij in om in de lente en zomer het tuingereedschap schoon te maken. Als je dit nog niet gedaan hebt zul je er voordat de winter begint toch echt aan moeten geloven. Tuingereedschap dat vies blijft gedurende een langere periode gaat achteruit in kwaliteit. Daarnaast is het belangrijk dat je het gereedschap goed opbergt. Je wil niet dat je snoeischaar de hele winter buiten blijft liggen. De kans is namelijk groot dat je anders in het voorjaar een nieuwe moet kopen.
Tuingereedschap schoonmaken
Het schoonmaken van je tuingereedschap is niet een hele moeilijke klus. Je hebt het volgende nodig om tuingereedschap schoon te maken:
Maak met een oude doek en een sopje het tuingereedschap schoon en droog het daarna af met de andere oude doek. Wanneer er hardnekkig vuil op je gereedschap zit (dit is vaak het geval bij bijvoorbeeld een schoffel of hark) verwijder je dit er eerst met de borstel met harde haren.
Let op dat je de snoeischaar goed ontsmet. Als je een zieke plant hebt kunnen de sappen op de scharen blijven zitten. Als je vervolgens planten gaat snoeien kun je deze ook ziek maken. Meer over het ontsmetten van tuingereedschap lees je in onze blog Hoe moet je tuingereedschap ontsmetten?
Tuingereedschap opbergen
Zorg ervoor dat je het tuingereedschap goed opbergt als je er even geen gebruik meer van maakt. Berg het bij voorbaat op in je tuinhuisje, schuurtje of garage hier kan het namelijk niet nat worden of kapot vriezen. Let er op dat je een schep, hark, schoffel of ander gereedschap met de ijzeren kant niet op de grond zet. Wanneer je dit wel doet kan het gereedschap gaan roesten.
Zelf vind ik het altijd erg fijn om alle spullen in de tuin netjes op te ruimen (dit geldt trouwens voor het hele jaar). Een georganiseerde tuin die netjes is opgeruimd geeft rust én je kan in het voorjaar meteen weer aan de slag. Door gestructureerd op te ruimen weet je alles in het voorjaar ook weer eerder te vinden.
We kunnen je natuurlijk niet een vaste tijd geven hoe lang het duurt om de tuin winterklaar te maken. Er zijn veel verschillende factoren die invloed hebben op hoe lang de klus in totaal gaat duren. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid planten die ingepakt moeten worden, of je een vijver hebt of niet en hoeveel gereedschap er nog moet worden schoongemaakt.
Het is in ieder geval belangrijk om efficiënt te werk te gaan, hiermee kan een hoop tijd worden gewonnen. Ben je bijvoorbeeld van plan om nog te snoeien? Wacht dan met het vegen van de bladeren tot je hebt gesnoeid. Zo kan je al het afval in een keer opvegen. Wil je jouw gazon een boost geven? Strooi dan zowel de kalk als bemesting in een keer.
Heb je geen zin of tijd om de klus zelf te doen dan kan je er altijd voor kiezen om een tuinman het werk te laten doen. De gemiddelde kosten van een tuinman liggen in Nederland rond de € 35,- en € 55,-. Als er veel moet gebeuren en/of je hebt een grote tuin dan kan er nog wel eens een aardig prijskaartje hangen aan
Veel klusjes kun je echter ook laten uitvoeren door familieleden. Denk bijvoorbeeld aan je neefje of nichtje die wat bij wil verdienen. Het gazon maaien, de bladeren vegen en tuingereedschap schoonmaken zijn klusjes die zij kunnen doen voor een leuk zakcentje.
We hopen dat je met het lezen van deze blog weet wat er allemaal gedaan moet worden. Hopelijk ga jij lekker aan de slag in je tuin en al jouw klussen uitvoeren en kan je in het voorjaar weer volop genieten van jouw tuin.
