Alles wat je moet weten over onkruid en hoe je het verwijdert

9 november 2020
3,5 min leestijd

Het is waarschijnlijk de minst leuke tuinklus voor iedere tuinierder: onkruid verwijderen. Als ik voor mezelf spreek is dit toch wel echt de minst leuke bezigheid. Gelukkig zijn er allerlei manieren om onkruid te verwijderen én ook een aantal hoe je onkruid kan beperken. We hebben voor je uitgezocht op welke manieren je allemaal onkruid kan verwijderen en hoe je het kan beperken. 

Dit zijn de mogelijkheden om onkruid te verwijderen:

  • Handmatig uitsteken met een onkruidsteker, schoffel of hak of eruit trekken met je handen
  • Verbranden/verhitten met een onkruidbrander
  • Verstikken met plastic of anti worteldoek
  • Door kokend water erover te gieten
  • Door het te borstelen met een onkruidborstelmachine
  • Met chemische middelen als Roundup Natural

Wanneer je verder leest leggen we in meer detail uit hoe je onkruid kan verwijderen. Allereerst gaan we het echter hebben over wat onkruid nou precies is en welke soorten er zijn. Verder komt in deze blog nog veel meer aanbod over onkruid zoals  de meeste voorkomende onkruiden in Nederland, wanneer je het beste onkruid kan bestrijden, hoe je het voorkomt/beperkt en of er ook voordelen van onkruid zijn. 

Wat is onkruid

Allereerst, wat is onkruid nou precies? Onkruid is eigenlijk subjectief, het zijn namelijk ongewenste planten in je tuin. Onkruid is subjectief omdat je elke plantensoort beschouwd kan worden als onkruid. Er is geen objectieve of biologische definitie van onkruid. Neem bijvoorbeeld gras, in je plantenbak zie je het wellicht als onkruid terwijl je het op je gazon gewoon als gras ziet. Het verschilt dus per omgeving of een plant gezien wordt als onkruid of niet. 

Je kan verschillende redenen bedenken waarom een plant wordt gezien als onkruid. De meest voorkomende reden voor een tuinierder is om esthetische redenen. Bepaalde planten zie je als onkruid omdat je niet ze ongewild in jouw tuin groeien en omdat je het niet mooi vind. Denk bijvoorbeeld aan Canadese fijnstraal die tussen de tegels groeit. 

Andere redenen zijn:

  • Verwachte opbrengst reductie of landbouwschade
  • Doordat ze andere planten kunnen beschadigen
  • Gezondheidsschade
  • Schade aan gebouwen
  • Biodiversiteit en kwaliteit van de natuur. 

Ondanks dat dus elke plant gezien kan worden als onkruid, behandelen we nu de planten die door de meeste van ons gezien worden als onkruid.

Welke soorten onkruid zijn er

Er zijn veel verschillende soorten onkruid die op allerlei plekken in je tuin kunnen groeien. Onkruid heeft vaak de eigenschap om keer op keer terug te komen. De ene onkruid is hardnekkiger dan de ander. Het verschilt daarom ook per onkruid hoe je deze het beste kan verwijderen. Onkruid kan wat ons betreft het beste verdeeld worden in verschillende categorieën. De belangrijkste categorie is de hardnekkigheid. Hoe hard groeit het en hoe hard komt het weer terug nadat je het verwijderd hebt. Heeft het daarnaast de eigenschap om gemakkelijk te verspreiden door je tuin. De tweede categorie is de locatie. Groeit het in plantenbakken, je gazon, tussen de tegels of tegen de muur op. Er zijn bijvoorbeeld onkruiden die voornamelijk voor zullen komen in je gazon maar elders niet zullen groeien.

De top 5 meest voorkomende onkruiden

In Nederland zijn er ongeveer 100 verschillende planten die regelmatig ongewild in je tuin verschijnen. De 5 meest voorkomende onkruiden in Nederland zijn:

  • Zevenblad
    Het bestrijden van zevenblad is een hele lastige klus. Deze plant helemaal uit je tuin krijgen is lastig maar mogelijk. De wortels zitten verspreid onder de grond maar door met regelmaat te schoffelen wordt uiteindelijk de energievoorraad stopgezet waardoor de plant niet verder groeit.
  • Haagwinde
    Hagewinde moet je op dezelfde manier bestrijden als zevenblad.
  • Brandnetel
    Allereerst, trek handschoenen aan bij het verwijderen van brandnetels. Je kunt het beste bij droog weer een volgroeide brandnetel met je handen uit de grond trekken. Een jonge brandnetel kan je ook met de schoffel uit de grond halen.
  • Kleefkruid
    Volg de steel van de plant tot aan de grond en steek vervolgens met een schep de plant met wortel en al weg. Doe dit zodra je de plant ziet, wanneer je in juni of juli deze klus doet ben je waarschijnlijk al te laat. De vele zaden zijn dan al uitgezaaid.
  • Vogelmuur
    Vogelmuur verspreid zich in een razend tempo omdat binnen 5 tot 6 weken al zaad in het plantje zit. Het verstikt makkelijk andere planten als vogelmuur eenmaal gaat uitzetten. Verwijder vogelmuur door het uit te steken met een tuinschepje.

De website tuinadvies heeft haar lezers gevraagd welke onkruid zij het meest irritant vinden vinden. 1756 mensen deden mee aan deze poll bekijk hieronder de uitslag:

  1. Zevenblad - 21,6%
  2. Heermoes - 16,4%
  3. Hagewinde - 11,5%
  4. Klavers - 9,2%
  5. Brandnetel - 9,2%
  6. Distel - 8,8%
  7. Paardebloem - 5%
  8. Kleefkruid - 4,3%
  9. Peemgras - 3,9%
  10. Vogelmuur - 3,9%

Bron

Onkruid verwijderen

Gelukkig zijn er allerlei verschillende manieren om onkruid te verwijderen. Het verschilt vooral per persoon wat je de fijnste manier vindt. Niet alle mogelijkheden zijn voor alle soorten onkruid geschikt. Je gaat bijvoorbeeld geen onkruid uit je gazon wegbranden omdat je dan ook je gras beschadigd. 

Hieronder vind je alle verschillende manieren om onkruid te verwijderen.

Handmatig uitsteken
De meest gebruikte methode om onkruid te verwijderen uit je tuin is nog steeds door het handmatig weg te steken. Je kan gemakkelijk tussen de planten, het gazon en je tuintegels het onkruid wegsteken. Je kan dit doen met je handen, een tuinschepje of een speciale onkruidsteker, echter wordt ook een schoffel of hak vaak gebruikt. Het voordeel van het werken met een schoffel of hak is dat je het veelal staand kan doen. Voor fijner werk kan je ook een handschoffel of handhak gebruiken. 

Tip

Gebruik de schoffel voornamelijk voor een grond die licht is en een hak voor zwaardere grond.

Het komt vaak voor dat er wortels van onkruid onder de grond blijven. Bij droog weer sterven de wortels vaak gelijk af omdat ze geen voeding meer krijgen van het blad. Als je onkruid verwijderd als het heeft geregend en de grond nog nat is moet je zorgen dat alles in zijn geheel wordt verwijderd. Wanneer je dit niet doet bestaat de kans dat het onkruid zich weer zal hechten aan de grond.

Tip

Gooi onkruid meteen in een emmer of GFT bak. Zo verklein je de kans dat het terug in je tuin komt.

Verbranden / Verhitten
Wil je liever niet je onkruid wegsteken dan kan je het verbanden of verhitten. Om een plantje met wortel helemaal te vernietigen moet je ongeveer 5 seconden lang op het plantje branden. Wanneer je veel onkruid in je tuin hebt staan kan dit klusje nog best lang duren. Het voordeel is echter wel dat deze klus minder intensief is. Het enige wat je moet doen is de hittebron op het plantje houden.

Het nadeel van een onkruidbrander is dat je deze niet op alle plekken kan gebruiken. Wanneer onkruid dicht op je planten staat is de kans groot dat je ook je planten verbrand. Veel verbranders werken op gas waardoor je van tijd tot tijd nieuwe gasflessen moet kopen. Niet alleen slecht voor je portemonnee maar ook voor de natuur. Daarnaast kan het verbranden van de planten ook stinken. 

Toevallig ontvingen wij een tijdje geleden een verkeerde bestelling van Bol.com. Er bleek een elektrische onkruidverbrander in de doos te zitten. Bol.com gaf aan dat we deze niet terug hoefde te sturen. We hebben deze natuurlijk gelijk getest in onze tuin. Wij moesten al snel concluderen dat het wegbranden van onkruid niet aan ons was besteed. Dit met name omdat je plantje voor plantje moet verbranden en dus veel tijd kost. 

Machinaal (borstelen)
Een machine het zware werk laten doen kan natuurlijk ook. Speciale onkruidborstelmachines verwijderen snel en gemakkelijk veel onkruid. Deze machines zijn echter alleen bedoeld voor bestrating. Daarnaast zijn de machines erg prijzig, je bent al snel € 1000,- voor een onkruidborstelmachine kwijt. Wanneer je een bosmaaier hebt kun je hier speciale onkruidborstels op plaatsen. Een bosmaaier is een stuk goedkoper en je kan hier wat fijner werk mee uitvoeren.  

Tip

Je kan bij verschillende doe het zelf zaken en Boels een onkruidborstelmachine huren. Dit scheelt je een hele hoop geld.

Verstikken
Wanneer je onkruid wil verstikken heb je wel wat geduld nodig. Voor een periode van enkele maanden tot een half jaar span je plastic over de plant. Heel fraai is het niet maar het werkt wel goed. Je kunt ook kiezen voor een anti-wortel doek en deze vervolgens te bedekken met bodembedekking zoals houtsnippers.

Kokend water
Kokend water over onkruid gieten is milieuvriendelijk, gemakkelijk en goedkoop. De cellen in de plant gaan kapot door het hele hete water, hierdoor sterft de plant af. Als je wilt dat ook de wortel van de plant afsterft zul je dit proces minimaal 3 tot 6 keer willen herhalen. Pas dan zijn de voedingsstoffen rondom de plant ook verbrand en zal de plant niet meer verder groeien. Het nadeel is dat je meerdere keren kokend water op de plant moet gooien voordat deze helemaal is afgestorven. Hierdoor kan het een tijdrovende klus worden. Pas op met planten die erg dicht bij de onkruid staan, deze kunnen ook afsterven als je deze methode toepast. 

Huishoudmiddelen
Nog steeds zijn er veel mensen die onkruid verwijderen met azijn. Helaas is de werking van azijn tegen veel onkruid niet opgewassen. Vaak dood het niet de wortel van de plant waardoor de plant zal overleven. Planten zoals brandnetels en paardenbloemen zijn zelfs bestand tegen azijn. 

Let op!

Naast dat het werken met azijn niet veel nut heeft is het in Nederland verboden om met dit middel onkruid te bestrijden. Azijn kan namelijk schade toebrengen aan mens en milieu. Het azijn trekt de grond in en komt in het grondwater terecht. Wanneer het zuur eenmaal in het water zit kost het veel moeite het er weer uit te krijgen. Het werken met chloor en zout is ook niet toegestaan (ook niet in verdunde vorm).

Het RIVM geeft aan dat er wel middelen met azijn te koop zijn die je kunt gebruiken voor bestrating in je tuin of oprit. Deze middelen zijn veilig zolang de gebruiksaanwijzingen nauwkeurig worden opgevolgd. 

Chemische middelen
Verschillende chemische middelen werken goed om onkruid te bestrijden. Echter zijn er veel net als azijn schadelijk voor het milieu. Vermijd vooral producten met het middel glyfosaat en pelargonzuur. Glyfosaat en pelargonzuur zijn namelijk niet toegestaan in Nederland. 

Bij veel tuincentra en doe het zelf zaken zijn er middelen te koop als Roundup Natural. Het middel is in verschillende hoeveelheden te koop en werken gemakkelijk en effectief. Wanneer wij de bijsluiter van het product lezen haken we echter snel af. Wanneer je het product inademend, in de ogen of mond krijgt of op je huid krijgt moet je gelijk EHBO toepassen. Je kan dus concluderen dat dit middelen gevaarlijk is. 

Wanneer onkruid bestrijden

Wanneer in maart de temperaturen weer stijgen zul je merken dat het onkruid weer harder begint te groeien. Zodra je onkruid ziet kan je deze het beste meteen verwijderen, je wil namelijk niet dat de plant volgroeid. Een volgroeide onkruidplant kan zijn zaden makkelijker verspreiden dat ervoor zorgt dat je later weer/meer moet verwijderen. 

De meeste onkruid groeit het hardst in de lente en de zomer (van maart tot september). Wanneer je onkruid meteen verwijderd heb je hier het langste profijt van. 

Zo voorkom/beperk je onkruid

  • Plant sterk groeiende bodembedekkers zoals kattenkruid, hoornbloem of duizendknoop hierdoor heeft onkruid minder kans en ruimte om te groeien
  • Voeg een mulchlaag van bijvoorbeeld houtsnippers, boomschors of cacaodoppen toe aan je border 
  • Weet waar je wat plant zodat je een onbekende plant snel kan herkennen en verwijderen
  • Voeg kalk toe aan je grond, dit zorgt dat het zuur in de grond afneemt en de grond kalkrijker wordt. Mos groeit hierdoor minder goed.
  • Leg voordat je gaat bestraten anti worteldoek aan. Hierdoor heeft onkruid veel meer moeite om tussen je bestrating te komen
  • Probeer je bestrating zo strak mogelijk te leggen zodat planten moeilijk tussen de bestrating door kunnen groeien
  • Voeg je bestrating met speciale voegmortel. De meeste steensoorten en legverbanden kunnen goed gevoegd worden
  • Veeg regelmatig je bestrating met een stevige borstel. Kleine opkomende planten veeg je hier vaak al mee weg
  • Kies een onderhoudsvrije tuintegel zoals keramische tegels. Meer informatie over onderhoudsvrije tuintegels vind je in onze blog Welke onderhoudsvrije tuintegels zijn er?
  • Maai je gazon niet te kort
  • Zorg dat je gazon genoeg vocht en voedingsstoffen krijgt. Het gevolg is dat het gras goed groeit en beter bestand is tegen onkruid
  • Gooi geen onkruid op de composthoop

Hoe herken je onkruid

We benoemde het al in het vorige hoofdstuk maar je herkend onkruid eigenlijk heel simpel. Wanneer je weet waar je wat in je tuin plant zijn alle andere planten die verschijnen onkruid. Alles wat tussen de naden en kieren van je bestrating groeit kan je ook zien als onkruid. Hetzelfde geldt voor je gazon, alles wat geen gras is kan je zien als onkruid. 

Je las eerder ook al wat de meest voorkomende onkruiden in Nederland zijn. Bekijk de afbeeldingen nog eens goed en probeer ze goed te onthouden. Je zult merken dat hoe langer je tuiniert hoe sneller je onkruid gaat herkennen. 

Bestaat er ook mooi onkruid

De meeste onkruiden zijn niet de mooiste planten maar er zijn gelukkig uitzonderingen. Als onderstaande planten in je tuin groeien laat je ze wellicht wel staan:

  • Klaproos
  • Boterbloem
  • Fluitenkruid
  • Kamille
  • Wilgenroosje
  • Vergeet-me-nietje
  • Madeliefje
  • Witte dovenetel

Deze planten groeien ook vaak langs de kant van de weg of in het bos. Je kan deze eventueel meenemen en in je tuin planten. Handig voor als je een tuin met een beperkt budget maakt. Meer informatie over een tuin aanleggen met een beperkt budget lees je in onze blog Tuinieren met een klein budget? Zo doe je dat

Zijn er ook voordelen aan onkruid

Onkruid in je tuin is niet mooi maar er kleven gelukkig ook voordelen aan onkruid. Deze voordelen zijn:

  • Sommige onkruiden zijn eetbaar zoals zevenblad, paardenbloem en madeliefje
  • Ze voorzien je van informatie over de groeiplaats. Aan onkruid kan worden afgelezen wat de structuur en vochtgehalte is van de bodem. Je weet hierdoor ook dat de bodem wel of niet voedselrijk is.
  • Ze zorgen voor voeding voor vogels en insecten.
  • Ze zien er mooi uit, denk bijvoorbeeld aan de klaproos of cichorei
  • Sommige onkruid planten ruiken lekker

Klus uitbesteden

Natuurlijk kun je deze klus ook laten uitbesteden. Dit wanneer je geen groene vingers hebt of als je hier helemaal geen zin in hebt. Verschillende eigenschappen hebben invloed op de kosten van deze klus, dit zijn:

  • De grootte van je tuin
    Hoe groter je tuin hoe meer onkruid er waarschijnlijk verwijderd moet worden. 
  • Hoe je tuin is ingedeeld
    Onkruid verwijderen op een groot stuk oprit is sneller gedaan dan onkruid verwijderen in plantenbakken.
  • Staat van je tuin
    In een slecht onderhouden tuin moet meer onkruid verwijderd worden.

Een hovenier kan deze klus voor je klaren daarnaast kan je een advertentie plaatsen op Werkspot of Marktplaats. Je kan natuurlijk ook je neefje of nichtje vragen of ze een extra zakcentje willen verdienen. 

Conclusie

Ben je er al uit hoe je het onkruid in jou tuin gaat verwijderen? Of ga je na het lezen van deze blog een andere aanpak hanteren dan je voorheen deed? We hopen dat je genoeg inzicht hebt gekregen in de verschillende mogelijkheden en dat je nu volledig op de hoogte bent over alles wat met onkruid te maken heeft. 

Geschreven door

Erick

Ik ben een echt buitenmens en doe niets liever dan heerlijk in de tuin bezig zijn. Daarnaast is schrijven een grote hobby van mij. Deze twee kan ik perfect combineren door middel van deze blog. Op deze manier probeer ik mijn kennis en enthousiasme over tuinieren over te kunnen brengen op anderen.

Meer over

Lees ook onze andere artikelen